HASBEKLİ HACI BEY-2
YAZI DİZİSİ
AHMET KOÇAK
Eğitimci Yazar
Hacı Bey Ağıtı’nı ilk söyleyenler: Âşık Veysel, Keskinli Hacı Taşan ve Ürgüplü Refik Başaran’dır. Büyük olasılıkla bu türkünün yakıldığı kişiler Küçük Ali, oğulları Hacı ve Emin Beyler olmalıdır. O öykü de kısaca şöyle:
Osmanlı döneminde Kafkaslardan Kayseri yöresine yerleşen Küçük Ali ile oğulları Hacı ve Emin Beyler çevredeki Çerkezlere saldırmışlar, hükümet kuvvetlerini de bozguna uğratmışlar. Yönetim daha büyük bir güçle saldırmış Küçük Ali’yi yakalayıp Sivas’a götürmüş. İki oğlu kaçarak Kırşehir’de yaşayan dayıları Memili’ye sığınmışlar. Memili, Hacı ve Emin Beyleri isteyen hükümet güçlerine vermemiş. Aralarında çıkan çatışma sonucunda Hacı Bey öldürülmüş, Emin Bey de Sivas’a babasının yanına götürülmüş. Kayıtlarda Küçük Ali’nin idamla cezalandırıldığı, infaz edildiği anlatılıyor.
Biner atın eyisine / Konar Mucur kıyısına / Öldürmüşler Hacı beyi / Haber verin dayısına
Hacı Bey’in kır atına binip Hasbek’in bağlarında, bahçelerinde dörtnala gidişini, Akdağmadeni’ne gidişini, gelişini hayal ederdim. Öldürülüşünü hayalimde canlandırır, dehşete kapılırdım. O evin önünden elimden geldiğince geçmemeye çalışırdım. Katiller bu evin yakınlarında olabilir ve beni de Hacı Bey gibi kıtır keserler, diye düşünürdüm. Pelit toplama isteğime engel olamaz sadece güzün kalabalık arkadaş grubuyla avlusuna girerdim. Çok merak etsem de öldürüldüğü odaya gidip bakmayı düşünürdüm. Tahta zeminde al kanlarını görür korkarım diye gitmezdim.
Hezerine hüzerine / Hele bakın mezarına / Hacı Beyin kır atını / Çekin Sultan pazarına
Ortaokulda okurken Çiğdemoğlu Köprüsüne doğru arkadaşlarla gezerdik. Bazen de yaya olarak Hasbek’e giderken kestirme yolun sağında iki üç ev gözükürdü. Köprünün kuzeydoğu yönündeki üç-beş kilometre sonra yolun altında sınırı gözükmeyen çok geniş tarlalar vardı. Çiftlikten köpek sesleri duyar evlerin yakınına gidemezdik. Burası kiminmiş diye sorduğumda arkadaşlar:
“Burası Hasbekli Hacı Beyin çiftliğidir. Torunu ile evlenmiş olan Akdağlı Bahri Beye düşmüş. O İstanbul’da yaşar. Burayı kâhyaları işletir. Çıkan ürünü satarmış.” derlerdi.
Yanıyorum yanıyorum/Gökte bulut dönüyorum/Kimi yamçılı görürsem/Hacı beyim sanıyorum
Hasbek Köyü’nden Ömer Güngör, köylüsü Hacı Bey’in Vesikalık Siyah Beyaz fotoğrafını, Konağının resmini, soyağacını ve araştırma sonucunu kaynak göstererek internette “Hasbek Köyü Ayanı Hacı Emin Bey. Akdağmadenli Tatlı Oğulları başlığıyla paylaşmış.
Rusya’nın Ahıska Bölgesi’nden göçle gelen Hüseyin Bey ve Hacı Ahmet ağa ailelerini ve iki aile arasında kız alıp vermelerine değindikten sonra Tatlı Efendi ve ailesinden bahsettikten sonra ikinci evliliğini şöyle anlatır:
“Tatlı efendi ikinci bir evlilik daha yapmıştır. Bu evlilik bir himaye evliliğidir. Şöyle ki; Hasbek nahiyesi ayanı Hacı Emin Ağanın, Halime adında bir kızı vardır. Onu Dulkadir Oğulları beylerinden Kayseri’nin, Rumdin -Felahiye- kasabasında oturan ve Çerkez Bey unvanıyla anılan Ahmet Beyle evlendiriyorlar. Bu evlilikten Halime Hanımın bir kız çocuğu (Münire) oluyor. Daha sonra eşi Ahmet Bey vefat ediyor, Halime Hanım çocuğunu alarak Hasbek Nahiyesine ailesinin yanına dönüyor. Fakat Hacı Emin Ağa vefat etmiştir. Annesi Hacı Fatma Hanım sağdır. Hacı Fatma Hanım, kızı Halime Hanım ve torunu Münire ile birlikte ve geniş emlak ve arazilerinde hizmetkârlar çalıştırarak yaşamaya çalışıyorlar. Fakat Hacı Emin ağadan kalan miras, bölgenin ileri gelenlerinin dikkatini çekiyor, bu nedenle Halime Hanım, bu ileri gelenlerden yarışırcasına evlenme teklifleri alıyor. Öyle ki bu tekliflerden aile rahatsız oluyor. Nihayet, Hacı Fatma Hanım Hacı Tatlı efendiye haber göndererek, Halime Hanımı nikâhı altına alıp, kendilerini korumasını talep ediyor. Hacı Tatlı Efendi bu teklifi, onların Hasbek’te oturması koşulu ile kabul ediyor ve Halime Hanımla kendisi kızı Münire Hanımla da oğlu Bahri Beyi evlendiriyor. Halime Hanımın ikinci evliliğinden de Hacı Emin isimli bir erkek evladı oluyor
Hacı Emin Ayan Bey, Hacı Tatlı (İbrahim Hulvi) efendinin, ikinci eşi Halime Hanımdan doğan tek erkek çocuğudur. Halime Hanım, evvel Akdağmadeni’ne bağlı iken, sonradan, Sarıkaya kazasına bağlanan Hasbek nahiyesi ayanı Hacı Emin Ağanın tek kızıdır.
Halime Hanımın Tatlı Efendiden olan oğlu diğer babasının kardeşleri olan Hacı Emin ağanın işi olan ayanlığı, soyadı olarak almıştır. Milli mücadele yıllarında da Hasbek nahiye merkezinde oturmuş, büyük abisi Bahri Beye tabi olarak, Müdafaayı Hukuk ve Kuvayı Milliye için çalışmıştır, varlıklı ve hatırlı olduğu ve abileri Bahri ve Faik beylerin nüfuzlu olmaları nedeni ile Hasbek nahiyesi mahalli şakilerin tecavüzünden masun (korunmuş, esirgenmiş) kalmıştır” .
Bu bilgilerden öldürülen Hasbekli Hacı Emin Beyin kardeşinin olmadığı ve kendisinin de Halime adında bir kız çocuğu olduğu anlaşılıyor.
Odasında yanar ışık/Sofrasında gümüş kaşık/Başucumda tahta beşik/Uyan da Hacı Bey’im uyan
ahmet.kocak16@hotmail.com
Osmanlı döneminde Kafkaslardan Kayseri yöresine yerleşen Küçük Ali ile oğulları Hacı ve Emin Beyler çevredeki Çerkezlere saldırmışlar, hükümet kuvvetlerini de bozguna uğratmışlar. Yönetim daha büyük bir güçle saldırmış Küçük Ali’yi yakalayıp Sivas’a götürmüş. İki oğlu kaçarak Kırşehir’de yaşayan dayıları Memili’ye sığınmışlar. Memili, Hacı ve Emin Beyleri isteyen hükümet güçlerine vermemiş. Aralarında çıkan çatışma sonucunda Hacı Bey öldürülmüş, Emin Bey de Sivas’a babasının yanına götürülmüş. Kayıtlarda Küçük Ali’nin idamla cezalandırıldığı, infaz edildiği anlatılıyor.
Biner atın eyisine / Konar Mucur kıyısına / Öldürmüşler Hacı beyi / Haber verin dayısına
Hacı Bey’in kır atına binip Hasbek’in bağlarında, bahçelerinde dörtnala gidişini, Akdağmadeni’ne gidişini, gelişini hayal ederdim. Öldürülüşünü hayalimde canlandırır, dehşete kapılırdım. O evin önünden elimden geldiğince geçmemeye çalışırdım. Katiller bu evin yakınlarında olabilir ve beni de Hacı Bey gibi kıtır keserler, diye düşünürdüm. Pelit toplama isteğime engel olamaz sadece güzün kalabalık arkadaş grubuyla avlusuna girerdim. Çok merak etsem de öldürüldüğü odaya gidip bakmayı düşünürdüm. Tahta zeminde al kanlarını görür korkarım diye gitmezdim.
Hezerine hüzerine / Hele bakın mezarına / Hacı Beyin kır atını / Çekin Sultan pazarına
Ortaokulda okurken Çiğdemoğlu Köprüsüne doğru arkadaşlarla gezerdik. Bazen de yaya olarak Hasbek’e giderken kestirme yolun sağında iki üç ev gözükürdü. Köprünün kuzeydoğu yönündeki üç-beş kilometre sonra yolun altında sınırı gözükmeyen çok geniş tarlalar vardı. Çiftlikten köpek sesleri duyar evlerin yakınına gidemezdik. Burası kiminmiş diye sorduğumda arkadaşlar:
“Burası Hasbekli Hacı Beyin çiftliğidir. Torunu ile evlenmiş olan Akdağlı Bahri Beye düşmüş. O İstanbul’da yaşar. Burayı kâhyaları işletir. Çıkan ürünü satarmış.” derlerdi.
Yanıyorum yanıyorum/Gökte bulut dönüyorum/Kimi yamçılı görürsem/Hacı beyim sanıyorum
Hasbek Köyü’nden Ömer Güngör, köylüsü Hacı Bey’in Vesikalık Siyah Beyaz fotoğrafını, Konağının resmini, soyağacını ve araştırma sonucunu kaynak göstererek internette “Hasbek Köyü Ayanı Hacı Emin Bey. Akdağmadenli Tatlı Oğulları başlığıyla paylaşmış.
Rusya’nın Ahıska Bölgesi’nden göçle gelen Hüseyin Bey ve Hacı Ahmet ağa ailelerini ve iki aile arasında kız alıp vermelerine değindikten sonra Tatlı Efendi ve ailesinden bahsettikten sonra ikinci evliliğini şöyle anlatır:
“Tatlı efendi ikinci bir evlilik daha yapmıştır. Bu evlilik bir himaye evliliğidir. Şöyle ki; Hasbek nahiyesi ayanı Hacı Emin Ağanın, Halime adında bir kızı vardır. Onu Dulkadir Oğulları beylerinden Kayseri’nin, Rumdin -Felahiye- kasabasında oturan ve Çerkez Bey unvanıyla anılan Ahmet Beyle evlendiriyorlar. Bu evlilikten Halime Hanımın bir kız çocuğu (Münire) oluyor. Daha sonra eşi Ahmet Bey vefat ediyor, Halime Hanım çocuğunu alarak Hasbek Nahiyesine ailesinin yanına dönüyor. Fakat Hacı Emin Ağa vefat etmiştir. Annesi Hacı Fatma Hanım sağdır. Hacı Fatma Hanım, kızı Halime Hanım ve torunu Münire ile birlikte ve geniş emlak ve arazilerinde hizmetkârlar çalıştırarak yaşamaya çalışıyorlar. Fakat Hacı Emin ağadan kalan miras, bölgenin ileri gelenlerinin dikkatini çekiyor, bu nedenle Halime Hanım, bu ileri gelenlerden yarışırcasına evlenme teklifleri alıyor. Öyle ki bu tekliflerden aile rahatsız oluyor. Nihayet, Hacı Fatma Hanım Hacı Tatlı efendiye haber göndererek, Halime Hanımı nikâhı altına alıp, kendilerini korumasını talep ediyor. Hacı Tatlı Efendi bu teklifi, onların Hasbek’te oturması koşulu ile kabul ediyor ve Halime Hanımla kendisi kızı Münire Hanımla da oğlu Bahri Beyi evlendiriyor. Halime Hanımın ikinci evliliğinden de Hacı Emin isimli bir erkek evladı oluyor
Hacı Emin Ayan Bey, Hacı Tatlı (İbrahim Hulvi) efendinin, ikinci eşi Halime Hanımdan doğan tek erkek çocuğudur. Halime Hanım, evvel Akdağmadeni’ne bağlı iken, sonradan, Sarıkaya kazasına bağlanan Hasbek nahiyesi ayanı Hacı Emin Ağanın tek kızıdır.
Halime Hanımın Tatlı Efendiden olan oğlu diğer babasının kardeşleri olan Hacı Emin ağanın işi olan ayanlığı, soyadı olarak almıştır. Milli mücadele yıllarında da Hasbek nahiye merkezinde oturmuş, büyük abisi Bahri Beye tabi olarak, Müdafaayı Hukuk ve Kuvayı Milliye için çalışmıştır, varlıklı ve hatırlı olduğu ve abileri Bahri ve Faik beylerin nüfuzlu olmaları nedeni ile Hasbek nahiyesi mahalli şakilerin tecavüzünden masun (korunmuş, esirgenmiş) kalmıştır” .
Bu bilgilerden öldürülen Hasbekli Hacı Emin Beyin kardeşinin olmadığı ve kendisinin de Halime adında bir kız çocuğu olduğu anlaşılıyor.
Odasında yanar ışık/Sofrasında gümüş kaşık/Başucumda tahta beşik/Uyan da Hacı Bey’im uyan
ahmet.kocak16@hotmail.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder